Ladakh
jest
najbardziej na północ wysuniętą prowincją Indii (do 1974
r. zamkniętą dla turystów). Leży pomiędzy dwoma potężnymi
łańcuchami górskimi Himalajami i Karakorum. Wewnątrz kraina
rozdzielona jest doliną rzeki Indus, z dwoma dzikimi górskimi
pasmami: Ladakhu i Zanskaru.
Wyprawa
do tego regionu to wyprawa
do kolebki jednej z najstarszych cywilizacji świata, do miejsca, w
którym zrodzone przed tysiącami lat rytuały, tradycje i
wierzenia trwają po dziś dzień w ukrytych w Himalajach wioskach i
klasztorach.
Himalajskie
królestwo Ladakh, krajobrazowo i
kulturowo zbliżone do Tybetu (nazywane też "Małym Tybetem"),
miało więcej szczęścia niż sam Tybet. Od XIX wieku Ladakh znajduje się w obrębie Indii i nie został poddany rewolucji kulturalnej, która miała miejsce w sąsiednich Chinach.
Zachowały się tu w dobrym stanie buddyjskie klasztory (gompy) z
różnych okresów rozwoju buddyzmu i wielu tybetologów
tu właśnie przyjeżdża, aby badać buddyzm lamajski.
Ladakh
to kraina położona wśród pustynnych gór i wysokich
przełęczy,
szarpanych
wiatrem modlitewnych chorągiewek (tar-chok),
przydrożnych świętych murków (mani)
i mantrujących mnichów . Om
mani padme hum –
to modlitwa (mantra)
towarzysząca w wędrówkach po klasztorach i wioskach, w
których można przyjrzeć się życiu bardzo serdecznych
mieszkańców Ladakhu.
Stolica Ladakhu – Leh, leży na wysokości 3450 m n.p.m. Przed wiekami Leh było ważnym przystankiem na szlakach handlowych pomiędzy Tybetem, Kaszmirem i Chinami, dziś to przede wszystkim bardzo popularna miejscowość turystyczna. Leh jest niedużym, sympatycznym miasteczkiem. Najciekawszą atrakcją jest tu Pałac królewski stanowiący od połowy XVII w. do 1834 siedzibę królów Ladakhu z dynastii Namgyal, kilka klasztorów (Namgyal Tsemo, Spituk) i nieprzebrane ilości stup i świątyń.
Trekking
przez przełęcz Lago La (3750 m n.p.m.) do wioski Temisgam.
Trekking
przez przełęcz Prinkti La (3760 m n.p.m.) do wioski Wanla.
Trekking skalnym kanionem, klasztor Shergol i relief skalny w Mulbekh.
Stolica Ladakhu – Leh, leży na wysokości 3450 m n.p.m. Przed wiekami Leh było ważnym przystankiem na szlakach handlowych pomiędzy Tybetem, Kaszmirem i Chinami, dziś to przede wszystkim bardzo popularna miejscowość turystyczna. Leh jest niedużym, sympatycznym miasteczkiem. Najciekawszą atrakcją jest tu Pałac królewski stanowiący od połowy XVII w. do 1834 siedzibę królów Ladakhu z dynastii Namgyal, kilka klasztorów (Namgyal Tsemo, Spituk) i nieprzebrane ilości stup i świątyń.
Leh jest świetną bazą wypadową w
okoliczne góry. Wokół wysokiego płaskowyżu, na którym
jest położony, wznoszą się szczyty praktycznie pozbawione
roślinności. Większość tras trekkingowych przebiega przez
wysokie górskie przełęcze (powyżej 4800 m n.p.m.). Od nich
wzięła się nazwa tej prowincji. La – Dags co w języku tybetańskim
znaczy Ziemia Wysokich Przełęczy.
Sezon
w Leh, podobnie jak i całym Ladakhu, trwa bardzo krótko –
zaledwie od czerwca do września, więc w okresie tym panuje wzmożony ruch turystyczny. Niewielu jest śmiałków,
którzy decydują się przyjechać tam zimą, kiedy temperatury
spadają nawet do -30°C!
Klasztor TIKSE z XV w. posiada ciekawą świątynię z potężnym posągiem Buddy zajmującym aż dwie
kondygnacje. Z dachu klasztoru można podziwiać rozległą dolinę
Indusu i pasmo gór Zanskaru.
Klasztor HEMIS - jest to największy klasztor Ladakhu, położony w bocznej dolinie, 45 km od Leh, należący do szkoły Dukpa Kagyu. Atrakcją klasztoru jest coroczny festiwal celebrujący Padmasambhava. Podczas festiwalu zobaczyć można autentyczny, niezniszczony przez sąsiednie kraje i nieskażony przez cywilizację folklor tybetański.
Klasztor SHEY - położony na wschodnim brzegu rzeki Indus. Znajdują się tu ruiny starego pałacu królewskiego (od XV w. do XIX w. mieszkała tu rodzina królewska) oraz wspaniały 17,5 metrowy posąg błękitnowłosego Buddy.
BASGO - ruiny dawnej stolicy Ladakhu.
Alchi - to wioska z najstarszym klasztorem w Ladakhu, założonym w X wieku, słynącym z
bezcennych
fresków i niezwykle pięknych malowideł, które są
jedynym tak dobrze zachowanym przykładem wpływu sztuki hinduskiej
na rozwój i ewolucję malarstwa buddyjskiego w Tybecie.
Świątynia
w Alchi należy do 108 klasztorów założonych przez Rinczen
Zangpo, który sprowadził tutaj artystów z Kaszmiru. W
klasztorze zbudowanym na planie mandali znajdują się bardzo cenne malowidła w
stylu starokaszmirskim wykonane farbami mineralnymi i stiukowe
figury.
LAMAYURU - najpiękniej położony klasztor w Ladakhu.
Droga
do Lamayuru pozwala zobaczyć surowe piękno Doliny Indusu, gór
Zanskaru i niezmierzonych,
bezludnych, rozległych przestrzeni. W Lamayuru znajduje się
klasztor, którego początki
sięgają X wieku. Jak głosi legenda, Lamayuru było jeziorem, które
zostało pobłogosławione przez Lamę zaraz po tym jak woda cofnęła
się w głąb gór pozostawiając miejsce na budowę klasztoru.
Przejazdy
himalajskimi drogami to nie tylko piękne widoki, ale przede
wszystkim emocje i przygody. Pokonywanie górskich przełęczy,
wijące się w nieprawdopodobny sposób serpentyny i strome
urwiska ponad rwącymi rzekami zapadają głęboko w pamięć.
Takich
przeżyć dostarcza przejazd jedną z najwyżej poprowadzonych dróg
jezdnych na świecie przełęcz Khardung La (5360 m n.p.m.!!!) do
doliny Nubry.
Dolina
Nubry leży za pasmem gór Ladakhu, na skraju Karakorum. W
pustynnej zerodowanej dolinie spotykamy urocze, spokojne wioski gdzie
czas płynie wolniej. W wioskowych sadach rosną podobno
najsmaczniejsze morele w tej części Himalajów. Nad wioskami
wznoszą się malowniczo usytuowane klasztory buddyjskie. W okolicach
wioski Hunder odnajdujemy namiastkę prawdziwej pustyni, gdzie na
piaskowych wydmach napotkać można dwugarbne wielbłądy baktriany.
W pobliżu znajduje się lodowiec
Siachen i granica indyjsko - pakistańska.
Klasztory
w dolinie Nubry: klasztor
Diskit największy i najstarszy klasztor w dolinie Nubry (XIV w.,
szkoła Gelukpa), usytuowany jest na zboczu góry, natomiast
klasztor Chamba jest w Hunder - stolicy Nubry.
Przejazd
przez przełęcz Chang La (5290 m n.p.m.) nad jezioro Pangong Tso.
Pangong
Tso to jedno z wielkich słonych jezior tybetańskich na płaskowyżu
Changtang. Większa
część liczącego 134 km długości jeziora leży już na terytorium chińskiego
Tybetu. Pangong
Tso w języku tybetańskim oznacza „długie, wąskie, zaczarowane
jezioro”.
Spektakularna
podróż malowniczą górską drogą prowadzącą przez
wysokie przełęcze Taglang La (5328 m n.p.m.), Lachulung La (5065 m n.p.m.) oraz Baralacha La (4980 m n.p.m.) do miasteczka Keylong, które jest stolicą Lahaulu.
Niejeden
raz zadziwia fantazja budowniczych dróg i indyjskich
kierowców. Trudy długich przejazdów wynagrodzają wspaniałe widoki ośnieżonych szczytów, pustynnych gór
o różnych odcieniach brązu i białych domów z
płaskimi dachami leżących w zielonych oazach wiosek.
Malowniczy
przejazd górską drogą do Manali. Przejazd przez przełęcz
Rothang (3978 m n.p.m) która oddziela Lahaul od doliny Kullu.
Po drodze spektakularne widoki na różnorodne krajobrazy
Himalajów: przez zielone łąki Lahulu ponad którymi
znajdują się wysoko zawieszone doliny z których spływają
lodowce aż do wspaniałych lasów po stronie doliny Kulu.
Manali
W himalajskim kurorcie Manali zachęcam nie tylko do odpoczynku po długiej podróży, ale też do zwiedzania hinduistycznej świątyni Hadimba i starego
Manali gdzie zachowało się jeszcze kilka tradycyjnych domów
z pięknie rzeźbionymi drewnianymi balkonami oraz dachami krytymi
łupkowymi gontami.